Het “Koor van de Dom van Kaliningrad” leek op 28 oktober 2010 voor het laatst te hebben opgetreden. In Zevenaar. Daarna zou het een tijd lang stil blijven. Maar bloed kruipt waar het niet gaan kan. Begin van het jaar werd koorleidster Elena Kramarenko benaderd om in mei 2010 weer met het koor met een liturgisch repertoire op te treden. In een kerk in het centrum van Warschau. De afgelopen jaren is de samenstelling van het “Koor van de Dom van Kaliningrad” voortdurend gewijzigd. De meeste oudgedienden waren beschikbaar, twee mensen konden vervangen worden. Het repertoire werd snel weer opgepakt en er is veel gerepeteerd (in de huiskamer van onze flat in Kaliningrad) om het hoge peil van eerder weer op te kunnen pakken.
Elena sloot niet uit dat er na dit concert meer optredens
zouden kunnen volgen. Ik aarzelde erg om de draad weer op te pakken om die
concerten dan ook te gaan organiseren. Na een lange pauze opnieuw kontakten
leggen. Veel tijd en geld investeren en moed verzamelen. Iemand die het koor de
laatste jaren vaker had geobserveerd vergeleek de tournees wel met een koets
waar veel paarden voor gespannen zijn. Dat vergt veel van de koetsier. En zo
voelde het vaak ook. Één optreden in Warschau vergtook veel.
De eerste gedachte was dat het koor op eigen gelegenheid van
Kaliningrad naar Warschau (en terug) zou reizen. De organisatoren in Warschau
regelden onderdak, een vergoeding “voor de benzine” (750 km, misschien zo’n 125
euro), en stelden een redelijk honorarium in het vooruitzicht. Elena had in
gedachten dat ik dan vanuit Heerenveennaar Kaliningrad zou kunnen komen, daar
het koor ophalen om dan samen naar Warschau te reizen. Dan kon ik meteen
voldoende CD’s meenemen om, zoals gewoonlijk,
na afloop van het concert te kunnen verkopen. Een complicerende factor
daarbij is, dat het, vanwege Russische douaneformaliteiten, onmogelijk is met
een volle doos CD’s over de grens te komen. Die moeten dan ergens in Polen
worden neergezet, vanuit Kaliningrad op weg naar Warschau opgehaald, op de
terugweg naar Kaliningrad weer weggezet en daarna andermaal meegenomen naar
Heerenveen. Een ommelandse reis van minstens vier dagen en 3.350 kilometer,
waarbij de kosten komen van visa, maaltijden onderweg en enkele
hotelovernachtingen. Samen duidelijk meer dan de ongeveer 125 euro reiskosten
die het koor vergoed zou krijgen. We besloten tot een eenvoudiger oplossing.
Het koor kwam met een klein “busje-met-chauffeur”, door de organisatoren in
Warschau vergoed, naar de plaats van bestemming en ik kwam vanuit Heerenveen
naar Warschau. 2.350 kilometer – uit en thuis. Heen en terug overnachtte ik
even ten oosten van Berlijn, op mijn vertrouwde vaste stek halverwege
Heerenveen en Kaliningrad, een eenvoudige “Gasthof” in Jahnsfelde, en daarna in
een als hotel ingericht, vervallen, paleis, “PalacLuszyn”, ten oosten van
Warschau.
PalacLuszyn heb ik opgediept uit het ANWB-gidsje
“Kasteelhotels in Polen, Hongarije, Tsjechië en Slowakije”. Van harte
aanbevolen! Een gidsje met een verrassende verzameling avontuurlijke plekken om
in deze landen, vaak heel goedkoop, te overnachten. PalacLuszyn ligt een eind
van grote wegen te vandaan. Oude glorie bij een dorpje van niks. Het was me met
moeite gelukt telefonisch af te spreken dat ik zou kunnen overnachten. Ik kwam
er in stromende regen aan, regen die boven de zijingang uit de dakgoot gutste.
De monumentale hoofdingang deed me aan het bordes van paleis Soestdijk denken.
Dat leek me niet de dagelijkse toegang. Alles zag er bij aankomst verlopen en
verlaten uit. Ik kwam redelijk droog binnen. Eerst in een rommelige bijkeuken.
Daarna was er een ruime, gezellig ouderwetse, keuken. Grote pannen, stapels
borden, ruwhouten tafels, een massaal fornuis. Ik riep “volluk”, maar dat hielp
niet. Geen mens te zien. Ik probeerde via mijn mobieltje het nummer nog eens
dat ik eerder had gebruikt om te “boeken”. Geen resultaat.. nog een keer, maar
nu in een ruimte dichter bij de hal “volluk”. Er verscheen een charmante dame
van een jaar of 65, met wie ik geen taal leek te delen. Er kwam een tweede
dame, een man… Met niemand viel een gesprek te voeren. Één van hen nam een
mobieltje en belde iemand aan wie ik in het duits kon uitleggen wat de
bedoeling was. Daarna ging de telefoon naar de gastvrouw. En vervolgens een
paar keer heen en weer. Toen was het duidelijk. Ik kwam overnachten. Er waren,
ondanks de 20 beschikbare kamers, verder
geen gasten. Ik kreeg een vorstelijke, maar verwaarloosde, kamer met twee
tweepersoons bedden van elk zo’n 30 cm hoog. En een eigen badkamer. Eenvoudig
en proper. Prompt werd er een hoek aan de immens lange tafel in de grote
eetzaal voor mij gedekt. Wie van ver komt zal wel trek hebben. Het voelde als
thuiskomen met soep en brood.
In de avondschemer wandelde ik over het landgoed. Het bleek
vooral een groot landbouwbedrijf te zijn. Grote schuren, veel vee en vijf
trekkers voor de deur. ’s Morgens een eenvoudig, maar goed, ontbijt. Om het
paleis kwam het landbouwbedrijf op gang.
Het ANWB-gidsje is, nogmaals, van harte aanbevolen!
30 Mei, in Warschau, met Elena en haar koor wat gegeten in
het hotel waar we waren ondergebracht. Even weer helemaal de sfeer van alle
tournees van de afgelopen jaren. Met inbegrip van Russische tafelmanieren waar
ik al die tijd niet aan heb kunnen wennen (b.v. je neus snuiten in een servet
en dat daarna op tafel leggen). Naast het hotel een grote kerk. Kerk en hotel
kennelijk in het teken van JerzyPopieluszko, de katholieke priester, strijder
voor Solidarnosc, die in oktober 1984 door de Poolse communistische geheime
dienst is ontvoerd en vermoord. Met het koor in mijn busje dwars door Warschau
naar de kerk. Ook in deze kerk, waar later zou worden opgetreden, was
Popieluszko duidelijk “aanwezig”. Het concert sloot direct aan op en
doordeweekse avonddienst. De, naar mijn schatting, 350 kerkgangers bleven
vrijwel allemaal zitten. Elena had me gevraagd na afloop van het optreden CD’s
te verkopen. Een wat lastige opgave. Ik spreek geen pools en had geen
wisselgeld. ’t Lukte.
Het optreden begon duidelijk later dan door het koor was
verwacht. De kerkdienst liep uit, en ik voelde me er blij mee niet
verantwoordelijk te zijn voor de gemaakte afspraken en het uitlopen van de
kerkdienst. Uitkijkend over de kerkgangers, het publiek, waarvan ik na afloop
duidelijk merkte hoe men geroerd was. Een bekend gevoel na ruim 650 concerten
van Elena en haar koor. Maar wie zag de wrange combinatie Popieluszko/koor? Een
koor waarin enkele mensen die een kort lijntje hebben naar de FSB, de Russische
geheime dienst. Één zangeres in het koor is in deze dienst opgeleid en meldt dat trots in
haar CV. Een gotspe! Ik vroeg haar of zij wist wie die man op prenten en, als
ware hij een heilige, als beeld in de kerk. Een Poolse heilige dacht ze.“Nee”, zei
ik, “een priester die zich verzette, en slachtoffer werd van de vroegere Poolse geheime dienst”. Het
liet haar onbewogen. Mij niet.
Het is de vraag of het “Koor van de Dom van Kaliningrad”
verder zal optreden. Dat vergt niet alleen de fantastische muzikale kwaliteit
die het koor ongetwijfeld heeft, maar ook diplomatie en goede zakelijke leiding
met veel kontakten. Dat wordt nog moeilijk.
Popieluszko
Popieluszko
Geen opmerkingen:
Een reactie posten